FAQ

Hoe wordt verenigbaarheid berekend?

De verenigbaarheid is een representatie van hoe makkelijk een coalitie overeenstemming kan bereiken over één of meerdere stellingen. Stel dat alle partijen in een coalitie dezelfde mening over een onderwerp hebben dan is de verenigbaarheid simpelweg 100%. Ingewikkelder wordt het als de meningen verschillen, want hoe meer partijen er in de coalitie zitten hoe lastiger er overeenstemming te verkrijgen is. Eén partij eens + één partij oneens is makkelijker formeren dan twee partijen eens + twee partijen oneens.

Onze formule werkt op basis van het aantal partijen dat binnen de coalitie niet hun zin zal krijgen over de betreffende stelling. Bijvoorbeeld bij een coalitie met 6 partijen zijn de volgende 4 verhoudingen mogelijk:

Hebben alle partijen dezelfde mening over een stelling, dan krijgen ze een score van 100%. Is er 1 partij met een afwijkende mening, dan geven we een score van 66.7% (⅔). Wanneer 2 partijen hun zin niet kunnen krijgen, geven we een score van 33.3% (⅓). In het slechtst mogelijke scenario krijgen 3 partijen hun zin niet, wat een score van 0% oplevert.

Voor het berekenen van de verenigbaarheid maken we gebruik van de stellingen van de stemwijzer. Zij hebben alle verkiezingsprogramma's teruggebracht tot 30 stellingen en de partijen ingedeeld bij eens of oneens. Wanneer een partij heeft geantwoord met "geen van beide" houden we ze voor die stelling buiten de berekening. Uiteraard is er geen garantie dat de 30 gekozen stellingen 100% representatief zijn voor de verhoudingen in een formatie: een partij zal niet elke stelling even belangrijk vinden. Desondanks geeft het een goede indicatie van de relatieve kans van slagen voor de coalities die getalsmatig mogelijk zijn.

Waarom wordt een bepaalde coalitie niet getoond?

Omdat een aantal partijen op voorhand heeft aangegeven dat een coalitie met een andere partij is uitgesloten, laten wij deze in de standaardweergave niet zien. Bekijk via deze link op welke bronnen deze uitsluitingen zijn gebaseerd. Wil je uitsluitingen weghalen of juist toevoegen, dan kan dit linksbovenin het scherm onder "uitsluitingen".

Waarom zou je de meerderheid in zetels aanpassen?

Standaard laten we coalities zien vanaf een minimale kamermeerderheid: 76 zetels. Maar de peilingen die we gebruiken werken met foutmarges. Dat betekent dat een coalitie ook iets meer of minder zetels zou kunnen krijgen dan getoond. Door het aantal zetels dat nodig is voor een meerderheid omhoog of omlaag aan te passen, krijg je meer danwel minder mogelijke coalities te zien.

Overigens betekent dit niet dat een partij met maar 1 zetel geen bestaansrecht heeft. Er zit een groot verschil tussen 0 zetels en 1 zetel, want een partij (verder) laten groeien gaat een stuk makkelijker vanuit de tweede kamer dan daarbuiten.

Waarom zou je de eerste kamer meetellen?

Ieder wetsvoorstel moet naast de behandeling in de tweede kamer ook worden goedgekeurd in de eerste kamer. De leden van de eerste kamer worden indirect gekozen via de Provinciale Statenverkiezingen, dus in de eerste kamer geldt een andere zetelverdeling dan in de tweede kamer. In principe zijn de eerste kamerleden onafhankelijk, maar in de praktijk stemmen ze vaak mee met de partijlijn. Daarom is het voor een coalitie een groot voordeel als de partijen ook in de eerste kamer een meerderheid hebben, zodat de wetsvoorstellen van het kabinet daar automatisch een goede kans van slagen hebben.

Wat is een kiesdrempel?

Elke verkiezingen gaan er wel stemmen op om een kiesdrempel in te voeren. Een kiesdrempel betekent dat een partij een minimaal aantal stemmen moet halen om uiteindelijk ook zetels te krijgen. Haalt een partij de drempel niet, dan worden de stemmen op die partij proportioneel verdeeld over de partijen die de drempel wel hebben gehaald. Door een percentage te selecteren kan je direct zien wat voor een effect een kiesdrempel van deze grootte zou hebben op de mogelijke coalities.

Wat is de bron van de zetelaantallen?

CoalitieChecker gebruikt de cijfers van de peilingwijzer van Tom Louwerse. De peilingwijzer berekent grof gezegd een gewogen gemiddelde van de peilingen van I&O Research & Ipsos/EenVandaag.

Zijn historische gegevens beschikbaar?

Zeker, de verkiezingen van 2021 en de uitsluitingen die destijds golden zijn nog in te zien. Ook de verkiezingen van 2017 en de bijbehorende uitsluitingen zijn nog te bekijken.